Εκπαιδευτική και προσκυνηματική εκδρομή των τελειόφοιτων του σχολείου μας στο Άγιο Όρος, το σχολικό έτος 2017-18.

Οδοιπορικό στο Άγιο Όρος

«ἐξαπόστειλον τὸ φῶς σου καὶ τὴν ἀλήθειάν σου· αὐτά με ὡδήγησαν καὶ ἤγαγόν με εἰς ὄρος ἅγιόν σου καὶ εἰς τὰ σκηνώματά σου»

Ψαλμός 42ος

Τη Διακαινήσιμο εβδομάδα (την εβδομάδα μετά το Πάσχα) του 2018, καταμεσής της άνοιξης, το Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο Λαμίας πραγματοποίησε εκπαιδευτική/προσκυνηματική επίσκεψη στο Άγιον Όρος. Στην εκδρομή συμμετείχαν οι μαθητές της Γ' Λυκείου Αθανάσιος Αγγελούσης, Ιωάννης Αλεξόπουλος, Αλέξανδρος Βλαχόπουλος, Εμμανουήλ Ελ Ζαχέντ, Ιωάννης Παπαλάιος και Γρηγόριος Τσιρογιάννης με συνοδούς εκπαιδευτικούς τους κ.κ. Ιωάννη Ζαχαράκη, Θεολόγο και Διευθυντή του Σχολείου και Ηλία Μιχαλίτση, Μαθηματικό. Επίσης, στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Προγράμματος «Αγιογραφία και Αγιολογία» συμμετείχαν στην εκδρομή και οι μαθητές της Β' Λυκείου Απόστολος-Δημήτριος Βινιόλλη, Παναγιώτης Πολύζος, Παναγιώτης Στεφανούρης και Κωνσταντίνος Φέκας με συνοδούς εκπαιδευτικούς τους κ.κ. Βασίλειο Ζαλαώρα, Μαθηματικό και Κωνσταντίνο Μουστάκα, Θεολόγο.

Στη συντροφιά συμμετείχε και ο αρχιμανδρίτης π. Αγάθων Κατερνόπουλος, ιερομόναχος από την Ιερά Μονή Αγάθωνος, μονή η οποία έχει συνάψει ακατάλυτη σχέση με τη Σχολή μας. Απόφοιτος της μονής τύγχανε τόσο ο μακαριστός Καθηγούμενος Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Ζαχαράκης όσο και ο νυν Καθηγούμενος Αρχιμανδρίτης Γερμανός Γιαντσίδης, αλλά και όλοι οι μοναχοί της αγαθωνίτικης συνοδείας.

Πρώτη ημέρα: Σάββατο, 14 Απριλίου 2018

Οι μαθητές και οι συνοδοί εκπαιδευτικοί έχοντας στις αποσκευές τους τη χαρά της Ανάστασης και τα απαραίτητα προσωπικά τους αντικείμενα ξεκίνησαν από τη Λαμία με λεωφορείο του ΚΤΕΛ τα ξημερώματα του Σαββάτου με προορισμό την Ουρανούπολη Χαλκιδικής. Μετά από μια ώρα αναμονής στο λιμανάκι της Ουρανούπολης, και αφού πήραμε το πρόχειρο πρωινό μας, ξεκίνησε το ταξίδι μας με το καραβάκι της γραμμής για το «Περιβόλι της Παναγίας». Ο καιρός ήταν καλός και το ταξίδι μας προμηνυόταν ευχάριστο.

Έπειτα από μία ώρα ταξιδιού με τη συνοδεία των γλάρων, φάνηκαν οι πρώτοι αρσανάδες (λιμανάκια) των Ιερών Μονών Χιλανδαρίου ή Χελανδαρίου, Ζωγράφου και Κωνσταμονίτου. Οι Μονές αυτές δεν είναι ορατές από τη θάλασσα και χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους αρσανάδες, οι οποίοι λειτουργούν ως μικρά λιμανάκια. Αμέσως μετά, όμως, είδαμε τα πρώτα μοναστήρια. Κατά σειρά, την Ιερά Μονή Δοχειαρίου, την Ιερά Μονή Ξενοφώντος, το «Ρώσικο», το οποίο τιμάται στη μνήμη του Αγίου Παντελεήμονος, καθώς και την Ιερά Μονή Ξηροποτάμου.

Δεν αργήσαμε να φθάσουμε στο επίνειο του Αγίου Όρους, το λιμανάκι της Δάφνης. Ήταν Σάββατο, 14η Απριλίου 2018 με το Νέο Ημερολόγιο και 1η Απριλίου 2018 με το Παλαιό Ημερολόγιο. Οι μαθητές μας θα είχαν, πλέον, την ευκαιρία αυτά που είχαν διαβάσει και ακούσει για την Πολιτεία του Άθωνος να τα βιώσουν, και τα διαβάσματα και τα ακούσματά τους να γίνουν εμπειρία ζωής, αφού, άλλωστε, ήταν η πρώτη φορά που επισκέπτονταν το Άγιον Όρος.

Αμέσως, μπήκαμε στο λεωφορειάκι που μας περίμενε με οδηγό τον κύριο Κώστα για να ξεκινήσουμε τις προσκυνηματικές μας επισκέψεις. Μετά από λίγη ώρα φτάσαμε στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, την «πρώτη πολυκατοικία των Βαλκανίων», όπως συνηθίζεται να την αποκαλούν, η οποία υψώνεται πάνω σε απόκρημνο βράχο, σε ύψος 230 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Οδηγηθήκαμε στο αρχονταρίκι, δηλαδή την αίθουσα υποδοχής της Ιεράς Μονής και εκεί ο Αρχοντάρης, ο υπεύθυνος για τη φιλοξενία των προσκυνητών μοναχός, μας πρόσφερε το καθιερωμένο κέρασμα, ήτοι λουκούμι, νερό και τσίπουρο. Μετά το κέρασμα, κατευθυνθήκαμε προς το Καθολικό, δηλαδή τον κύριο ναό της Μονής, ο οποίος τιμάται στη Γέννηση του Χριστού, όπου προσκυνήσαμε τα τίμια λείψανα που είναι θησαυρισμένα στη Μονή Σιμωνόπετρας και ο Βηματάρης μας μίλησε για την πολύτιμη αυτή «περιουσία» της Μονής. Με μεγάλη ευλάβεια προσκυνήσαμε το άφθαρτο χέρι της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, μιας από τις πιο πιστές μαθήτριες του Κυρίου μας, απότμημα της κάρας του Αγίου Σεργίου, τμήμα του Τιμίου Ξύλου, καθώς και τίμια λείψανα πολλών άλλων Αγίων. Βγαίνοντας από το Καθολικό συναντήσαμε τον Ιερομόναχο π. Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη, σύγχρονο Υμνογράφο του Αγίου Όρους, τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και στην πόλη μας, τη Λαμία, όταν είχε ομιλήσει για τον Όσιο Παΐσιο τον Αγιορείτη, ο οποίος, πρόσχαρος όπως πάντα, μας οδήγησε και πάλι στο Αρχονταρίκι, όπου μας μίλησε για την ιστορία της Μονής.

Ιδρυτής της Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας, όπως μας είπε, είναι ο ερημίτης Όσιος Σίμων, που ασκήτευε σε μια σπηλιά κοντά στο σημερινό μοναστήρι και κάποια νύχτα Χριστουγέννων είδε ένα αστέρι που στάθηκε και φώτιζε το βράχο. Αυτό το όραμα το εξέλαβε ως θεϊκό σημάδι για να κτίσει εκεί τη Μονή. Όταν άρχισε η ανέγερση του Μοναστηριού οι μάστορες δείλιασαν από το ιλιγγιώδες ύψος και το απόκρημνο του τόπου στον οποίο εκαλούντο να χτίσουν και αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια. Ο Όσιος Σίμων παρακάλεσε, τότε, τον Υποτακτικό του, να δώσει λίγο ψωμί και κρασί σε όσους αποχωρούσαν. Το καλογέρι όμως γλίστρησε και έπεσε στο γκρεμό. Όμως, όπου Θεός βούλεται, νικάται φύσεως τάξις. Άγγελος Κυρίου σταμάτησε την πτώση του και όλοι όσοι τον πίστευαν νεκρό, τον βρήκαν να στέκεται σε μια προεξοχή του βράχου, κρατώντας το γεμάτο με κρασί κανάτι ανέπαφο στα χέρια του! Έτσι, πιστεύοντας ότι είναι θέλημα Θεού, πήραν θάρρος, παρέμειναν και ολοκλήρωσαν το επιβλητικό και μεγαλειώδες επταώροφο οικοδόμημα, ενώ στη συνέχεια έγιναν και μοναχοί.

Η Ιερά Μονή στο πέρασμα του χρόνου έχει υποστεί πολλά δεινά από πυρκαγιές. Σήμερα ανθεί, με μοναχούς από 13 εθνικότητες, οι οποίοι, όπως μας είπε ο π. Αθανάσιος, ομιλούν περίπου 30 διαφορετικές γλώσσες και υπάρχει, μάλιστα και ένας δόκιμος μοναχός, ο οποίος προέρχεται από την μακρινή Κίνα. Μας τόνισε ότι ο συνδετικός ιστός που ενώνει τόσους πολλούς ανθρώπους από διαφορετικές χώρες είναι η αγάπη του Ιησού Χριστού. Τέλος, μας επισήμανε ότι για να αντέξει κάποιος τις δυσκολίες τόσο της μοναχικής ζωής όσο και της κατά κόσμον ζωής χρειάζονται «πολλές υπομονές». Στη συνέχεια ανεβήκαμε στις μετέωρες ξύλινες βεράντες της Ιεράς Μονής, όπου απολαύσαμε τη μοναδική θέα προς τη θάλασσα και την κορυφή του Άθωνα, βγάλαμε εντυπωσιακές φωτογραφίες και αναχωρήσαμε για το σπήλαιο του Οσίου Σίμωνος που βρίσκεται πλησίον του μοναστηριού. Η ευλογία της Ιεράς Μονής για όλους μας ήταν ένα πολύτιμο DVD με θέμα: «Η ζωή του Χριστού μέσα από τα μάτια της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής».

Επόμενος, σύντομος, σταθμός για προσκύνηση ήταν η Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, η οποία τιμάται στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες (εορτάζουν την 9η Μαρτίου) που μαρτύρησαν στη λίμνη Σεβαστεία της Μικράς Ασίας. Η μονή είναι κτισμένη δίπλα σε ξηροπόταμο, από όπου πήρε και το όνομά της, ο οποίος το Χειμώνα ή μετά από βροχή κατεβάζει με ορμή τα αγριεμένα νερά του. Αφού πήραμε το καθιερωμένο κέρασμα, επισκεφθήκαμε το Καθολικό της Ιεράς Μονής, όπου προσκυνήσαμε αρχικά, το Τίμιο Ξύλο, το μεγαλύτερο τεμάχιο που υπάρχει στον χριστιανικό κόσμο, λείψανα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, των Τριών Ιεραρχών, των Αγίων Θεοδώρων, του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Ανδρέα, το πέλμα του Αγίου Τρύφωνος και την κάρα του, κοντοχωριανού μας, Αγίου Νικολάου του Καρπενησιώτη. Οι πατέρες, πριν φύγουμε από το μοναστήρι, μας προσέφεραν ένα πρόχειρο, ωστόσο, πλούσιο γεύμα για να μπορέσουν οι μαθητές μας να συνεχίσουν το προσκυνηματικό τους ταξίδι.

Μετά από μία ώρα περίπου που διήρκεσε το ταξίδι με το λεωφορείο μέσα στο δάσος, φτάσαμε, νωρίς το απόγευμα, στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, η οποία βρίσκεται στη βορειανατολική πλευρά της χερσονήσου. Το Καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (25η Μαρτίου). Στη Μονή φυλάσσεται η Αγία Ζώνη της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου ή Βατοπεδίου, έχει διπλή ετυμολογία και ορθογραφία. Σύμφωνα με την πρώτη, ερμηνευόμενη ως «παιδίον των βάτων» η Μονή ιδρύθηκε από τον Μέγα Θεοδόσιο (4ος αιώνας), του οποίου ο γιός Αρκάδιος διασώθηκε με θαύμα από ένα ναυάγιο και βρέθηκε στη γεμάτη βάτα περιοχή της. Σύμφωνα με τη δεύτερη, ερμηνευόμενη ως «πεδίον βάτων», υποδηλώνει απλώς το γεγονός ότι στην τοποθεσία γύρω από τη Μονή υπάρχουν πολλά βάτα. Η Ιερά Μονή προκαλεί το θαυμασμό με το μέγεθος και τη μεγαλοπρέπεια των πολυάριθμων κτισμάτων της, τα οποία απαρτίζουν μια μικρή πολιτεία.

Μετά την άφιξή μας, ο αρχοντάρης μας βοήθησε να τακτοποιηθούμε στα περιποιημένα δωμάτια του ξενώνα. Στη συνέχεια συμμετείχαμε στον Εσπερινό, όπου είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τις αγγελικές φωνές των μοναχών. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε το πλήθος των νεαρών, κατά κανόνα, μοναχών. Κατά την έξοδό μας από το Καθολικό, στον πύργο που δεσπόζει στην κεντρική αυλή, κάτω απ’ τη σκεπή της εξωτερικής πλευράς, παρατηρήσαμε τον «Αράπη», μια εξωτική ανδρική μορφή με ξενική ενδυμασία, που με ένα σφυρί κτυπά την καμπάνα για να γνωστοποιεί την ώρα, την οποία δείχνει το ρολόι. Στις έξι το απόγευμα προσφέρθηκε το Δείπνο με το νοστιμότατο φαγητό της Μονής. Αμέσως μετά, λίγη ξεκούραση για τους μαθητές και εκπαιδευτικούς και αναζήτηση, από τη μεριά κάποιων, ενός πνευματικού για εξομολόγηση. Ο ιερός αυτός χώρος προδιαθέτει, άλλωστε, τους προσκυνητές, δημιουργώντας τους κλίμα κατάνυξης, συντριβής και διάθεση εξαγόρευσης των αμαρτιών τους.

Στη συνέχεια άρχισε, στις εννιά το βράδυ αγρυπνία η οποία τελείωσε στις μία τα ξημερώματα της επόμενης μέρας. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας, κληθήκαμε να παρακολουθήσουμε την ομιλία του γέροντα Εφραίμ, Καθηγουμένου της Ιεράς και Σεβασμίας Μονής, στο ηγουμενείο. Η ομιλία αναφερόταν στην Ανάσταση του Χριστού και όλοι την ακούσαμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρ’ όλη την κούραση της ημέρας.

Δεύτερη ημέρα: Κυριακή του Θωμά, 15 Απριλίου 2018

Την επόμενη ημέρα, Κυριακή του Θωμά, για το Νέο και το Παλαιό ημερολόγιο –όλες οι γιορτές που σχετίζονται με το Πάσχα γιορτάζονται την ίδια ημερομηνία– συμμετείχαμε στη Θεία Λειτουργία που άρχισε στις έξι και μισή το πρωί. Ιερούργησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού Κύπρου, κ. Αθανάσιος. Ήταν μια μοναδική εμπειρία για όλους μας. Ακολούθησε πλούσια τράπεζα μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας και αμέσως μετά δοκιμάσαμε μια ακόμη έκπληξη. Συναντήσαμε τον π. Νήφωνα, μοναχό πλέον της Ιεράς Μονής, τον οποίο ξέραμε μέχρι πριν λίγο καιρό στην πόλη μας ως Αντώνη, έναν εκλεκτό συνάδελφο Θεολόγο, συντοπίτη μας, που εργαζόταν σε σχολεία της Λαμίας μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Είχαμε μάλιστα την εξαιρετική ευλογία να ξεναγηθούμε, από τον υπεύθυνο μοναχό, στο Σκευοφυλάκιο όπου θαυμάσαμε τα εκθέματα που εκτίθενται εκεί. Στη συνέχεια, προσκυνήσαμε την εικόνα της Παναγίας Παραμυθίας, εικόνα που φυλάσσεται σε παρεκκλήσι αριστερά του καθολικού. Οι προσκυνητές δεν χορταίνουν να βλέπουν τη θέα της γλυκιάς έκφρασης του προσώπου της Παναγίας που ξεκουράζει, αναπαύει, γαληνεύει και παρηγορεί την ψυχή του κάθε πονεμένου ανθρώπου. Η Παναγία, σύμφωνα με την παράδοση του μοναστηριού, κρατά το χέρι του Χριστού κάτω από το στόμα της και κλίνει το κεφάλι της δεξιά για να το αποφύγει. Όπως μας ειπώθηκε, απεικονίζει το θαυμαστό γεγονός που έζησαν οι μοναχοί τον 14ο αιώνα, που σώθηκαν από τους πειρατές, όταν άκουσαν τη φωνή της Παναγίας να τους προειδοποιεί: «Μην ανοίξετε σήμερα την Πύλη της Μονής, διώξτε τους πειρατές» και αμέσως μετά μια άλλη φωνή, τη φωνή του Χριστού να την αποτρέπει: «Μη Μητέρα μου, μη τους το λες. Άφησέ τους να τιμωρηθούν, όπως τους αξίζει, γιατί αμελούν τα μοναχικά τους καθήκοντα».

Η Ιερά Μονή κατέχει και τιμά δεόντως άλλες έξι θαυματουργές εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου: την Παναγία τη Βηματάρισσα, την Παντάνασσα, την Αντιφωνήτρια, την Εσφαγμένη, την Ελαιοβρύτισσα και την Πυροβοληθείσα.

Αναχωρήσαμε από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου με τις καλύτερες εντυπώσεις και κατευθυνθήκαμε για τις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, όπου έχει την έδρα της η Ιερά Κοινότητα. Το Άγιον Όρος είναι αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, προστατευόμενο με συνταγματικές διατάξεις. Από πνευματική άποψη διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Όλοι όσοι μονάζουν σ’ αυτό αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια μόλις εγγραφούν ως δόκιμοι ή μοναχοί, χωρίς άλλη διατύπωση. Το Άγιον Όρος διοικείται από τις είκοσι Μονές του. Η διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των Ιερών Μονών, οι οποίοι αποτελούν την Ιερά Κοινότητα.

Σε κοντινή απόσταση από το κέντρο των Καρυών βρίσκεται η Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου, την οποία και επισκεφθήκαμε. Το μοναστήρι αυτό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Χριστού (6η Αυγούστου) και σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή ο ιδρυτής της Μονής, μοναχός Κάλλιστος, προερχόταν από την αυλή του Κουτλουμούς, γενάρχου της ομώνυμης Μικρασιατικής δυναστείας Σελτζουκιδών.

Στο προσαρτημένο παρεκκλήσι του Καθολικού βρίσκεται η εφέστιος εικόνα της Ιεράς Μονής, η Φοβερά Προστασία, του 13ου ή 14ου αιώνα. Όταν πειρατές έφθασαν με σκοπό να λεηλατήσουν το Μοναστήρι, η Χάρη της Θεοτόκου το εξαφάνισε. Οι μοναχοί, οι οποίοι έκαναν παράκληση στην Παναγία, έκπληκτοι αντιλήφθηκαν πως οι πειρατές έφυγαν άπρακτοι. Μετά το προσκύνημα στην Ιερά Μονή μας προσφέρθηκε λουκούμι, τσίπουρο και καφές.

Συνεχίσαμε, και στις δώδεκα περίπου το μεσημέρι, μετά από σύντομη πορεία, φθάσαμε στην Παναγούδα, στο κελί του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου. Ο πατήρ Αρσένιος, ο ένας από τους δύο μοναχούς που μονάζουν εκεί, μας ξενάγησε στο κελί του Οσίου της εποχής μας και αφού καθίσαμε στο υπαίθριο αρχονταρίκι, δηλαδή στους κομμένους κορμούς δέντρων που βρίσκονται στον περίβολο, μας μίλησε για την ζωή του Οσίου Παϊσίου. Μας ανέφερε μάλιστα θαυμαστά γεγονότα γι' αυτόν. Ο Όσιος προσφώνησε «παπα-Γιώργη» κάποιον λαϊκό που τον επισκέφθηκε, γνωρίζοντας με θαυμαστό τρόπο ότι θα γίνει κληρικός, κάτι το οποίο ο προσκυνητής δεν είχε φανερώσει σε κανέναν. Και ακόμη ένα γεγονός. Μετά την κοίμησή του ο Όσιος εμφανίσθηκε και απέτρεψε μια γυναίκα από το να δολοφονήσει το σύζυγό της. Μας τόνισε ακόμη ότι θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για όλα αυτά που κυκλοφορούν, ιδίως στο διαδίκτυο, για τον Όσιο. Φύγαμε, παίρνοντας ως ευλογία μια εικόνα του Οσίου.

Περπατώντας μες το μεσημέρι ανεβήκαμε ξανά στις Καρυές για να συνεχίσουμε το προσκύνημά μας. Μια μικρή στάση στο μοναδικό φούρνο της περιοχής κρίθηκε απαραίτητη για να γευθούμε το κέρασμα του π. Αγάθωνα, ο οποίος συνόδευε την εκδρομή μας. Στη συνέχεια, πήραμε το λεωφορειάκι και μετά από λίγο βρεθήκαμε στην (πρώην Ρώσικη) Σκήτη του Προφήτη Ηλία. Εκεί ο πάντα πρόσχαρος πατήρ Φιλήμων, ο «αρχοντάρης» της Σκήτης, μας έκανε μια μοναδική και ευχάριστη ξενάγηση. Στο καθολικό της Σκήτης θαυμάσαμε το επιχρυσωμένο τέμπλο, που το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν η τρισδιάστατη απεικόνιση των ιερών εικόνων.

Προσκυνήσαμε ακόμη την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Δακρυρροούσης, πήραμε το κέρασμα, αγοράσαμε αναμνηστικά δώρα από την έκθεση της Σκήτης και αναχωρήσαμε για την Ιερά Μονή Παντοκράτορος. Από τη Μονή, η οποία γιορτάζει την 6η Αυγούστου, στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, κάναμε ένα σύντομο πέρασμα/προσκύνημα. Ξεναγηθήκαμε στο καθολικό της και προσκυνήσαμε τις θαυματουργές εικόνες της Παναγίας της Γερόντισσας και του Αγίου Γεωργίου.

Η εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας είναι η μοναδική φορητή εικόνα η οποία απεικονίζει την Παναγία ολόσωμη σε στάση δέησης. Η αρχική θέση της ήταν μέσα στο Ιερό Βήμα, πίσω από την Αγία Τράπεζα. Πριν αρκετά χρόνια ακούστηκε από την εικόνα η φωνή της Παναγίας, η οποία πρόσταζε τον Ιερομόναχο που τελούσε τη Θεία Λειτουργία να τελειώσει σύντομα την ακολουθία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει ο ηγούμενος που πέθαινε. Έτσι και έγινε. Μόλις ο Γέροντας κοινώνησε, κοιμήθηκε και εξαιτίας αυτού του περιστατικού η εικόνα απέκτησε την προσωνυμία «Γερόντισσα». Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία, επίσης, να συναντήσουν τον Ιερομόναχο π. Επιφάνιο, παλαιό μαθητή της Εκκλησιαστικής Σχολής Λαμίας, ο οποίος αρκετές φορές διατέλεσε αντιπρόσωπος και επιστάτης της Μονής στην Ιερά Κοινότητα. Ο π. Επιφάνιος αγαπά ιδιαίτερα το Σχολείο μας και το δείχνει με ποικίλους τρόπους κάθε φορά. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί φεύγοντας από το μοναστήρι πήραν ως ευλογία μια ξύλινη εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας και ένα ημερολόγιο.

Ο επόμενος σταθμός μας ήταν στη νεότερη από τις Αθωνικές ιερές μονές, την Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, της οποίας η ίδρυση ανάγεται στο 16ο αιώνα. Είναι σκαρφαλωμένη σ’ ένα βράχο στην ανατολική ακτή του Αγίου Όρους. Οφείλει την ονομασία της πιθανότατα στους κτήτορές της Σταύρο και Νικήτα και πανηγυρίζει στις 6 Δεκεμβρίου, στη μνήμη του Αγίου Νικολάου, του επονομαζομένου «Στρειδά». Το καθολικό έχει αγιογραφηθεί από τον περίφημο εκπρόσωπο της Κρητικής σχολής Θεοφάνη τον Κρητικό και την βοήθεια του γιού του Συμεών. Προσκυνήσαμε την ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Νικολάου, η οποία για αιώνες βρισκόταν στο βυθό της θάλασσας. Μια μέρα οι ψαράδες που τη βρήκαν την παρέδωσαν στους μοναχούς. Στο μέτωπο του Αγίου είχε κολλήσει, σε μια σχισμή, ένα στρείδι, που όταν το απομάκρυναν άρχισε να τρέχει αίμα, σημάδι για τη θαυματουργή δύναμη της εικόνας, η οποία ονομάστηκε Άγιος Νικόλαος ο Στρειδάς.

Το απόγευμα, κατά τις έξι, καταλήξαμε στην Ιερά Μονή Ιβήρων για να διανυκτερεύσουμε. Η μονή βρίσκεται σε γραφικό όρμο της ανατολικής πλευράς του Άθωνος. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου (15 Αυγούστου) και την ονομασία της οφείλει στην καταγωγή των κτητόρων της, που ήρθαν από την Ιβηρία (σημερινή Γεωργία), καθώς και των μοναχών της. Το 14ο αιώνα η διοίκηση της Μονής ανατέθηκε σε Έλληνες μοναχούς οι οποίοι εγκαταβίωναν στη Μονή, και ξεπερνούσαν, πλέον, σε αριθμό τους Ίβηρες. Στην Ιερά Μονή Ιβήρων μόνασε, κατά τις περιόδους που ήταν εξόριστος, ο Πατριάρχης και εθνομάρτυρας Άγιος Γρηγόριος ο Ε'. Δίπλα στην παλιά είσοδο της Ιεράς Μονής υπάρχει το παρεκκλήσι της Παναγίας της Πορταΐτισσας. Εκεί βρίσκεται η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία μεταφέρεται στο καθολικό της Μονής μόνο στις πανηγύρεις και λιτανεύεται την τρίτη ημέρα του Πάσχα. Είναι η «εφέστιος», δηλαδή η προστάτιδα εικόνα της μονής, αλλά και προστάτιδα ολοκλήρου του Αγίου Όρους. Η παράδοση λέει, ότι αν φύγει η εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας από το Άγιον Όρος, πρέπει να φύγουν και οι μοναχοί από εκεί.

Στην είσοδο της μονής υπάρχει τοιχογραφία που παριστάνει το γεγονός της εύρεσης της Αγίας εικόνας από τον Γέροντα Γαβριήλ, ο οποίος περπάτησε πάνω στη θάλασσα για να την πάρει. Αρχικά, η εικόνα τοποθετήθηκε από τους μοναχούς στο Ιερό Βήμα του καθολικού. Η εικόνα όμως εξαφανίστηκε και βρέθηκε πάνω από την κεντρική πύλη της Μονής. Οι μοναχοί την τοποθέτησαν εκ νέου στο Ιερό Βήμα, αλλά αυτή επανερχόταν στην Πύλη, ώσπου φωνή ακούστηκε να λέει: «Δεν ήρθα εδώ για να με προστατεύετε, αλλά για να σας προστατεύω». Έτσι, οι μοναχοί έκτισαν δίπλα στην πόρτα της Μονής το παρεκκλήσιο, όπου από τότε φυλάσσεται η εικόνα.

Φθάνοντας στην Ιερά Μονή τακτοποιήσαμε γρήγορα τα πράγματά μας στα δωμάτια των επισκεπτών και συμμετείχαμε στον Εσπερινό, στους Χαιρετισμούς και στην Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία έγινε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας. Η εικόνα, λόγω της γιορτής του Πάσχα, βρισκόταν στο Καθολικό και είχαμε την ευκαιρία να την προσκυνήσουμε αρκετές φορές. Μπροστά από την εικόνα της Παναγίας υπήρχε η επτάφωτη ασημένια λυχνία-κηροστάτης σε σχήμα λεμονιάς. Αποτελεί προσφορά ευλαβών πιστών από την πόλη της Μόσχας. Ακολούθησε το δείπνο, όπου ήπιαμε και από το ωραιότατο κρασί που παράγεται στη Μονή και μετά παρακολουθήσαμε την ακολουθία του Αποδείπνου.

Στη συνέχεια ο παλαιός αρχοντάρης της μονής π. Πρόδρομος οδήγησε τους μαθητές στο οινοποιείο της Μονής, όπου τους εξήγησε τη διαδικασία παρασκευής και αποθήκευσης του κρασιού. Εκεί είδαν το πατητήρι και τα παλαιά μεγάλα δρύινα βαρέλια, όπου οι μοναχοί αποθήκευαν το κρασί του μοναστηριού για τις ανάγκες όλου το χρόνου. Σήμερα, βεβαίως, χρησιμοποιούνται ανοξείδωτα βαρέλια. Η ξενάγηση συνεχίστηκε από τον ακούραστο και σεβαστό π. Πρόδρομο στο χώρο έκθεσης παλαιών εργαλείων και αντικειμένων τα οποία χρησιμοποιούνταν κατεξοχήν στους προηγούμενους αιώνες από τους μοναχούς.

Τρίτη ημέρα: Δευτέρα, 16 Απριλίου 2018

Τη Δευτέρα, την επόμενη ημέρα, ξυπνήσαμε στις τρεις και μισή το πρωί για να συμμετάσχουμε στον Όρθρο και στην Θεία Λειτουργία σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα, μόνο με το φως των κεριών. Στις επτά το πρωί πήραμε πρωινό που περιελάμβανε τσάι, ψωμί και ελιές, λόγω του ότι στο Άγιον Όρος και η Δευτέρα, ημέρα αφιερωμένη στους Αγγέλους, είναι ημέρα νηστείας. Πήραμε διάφορα αναμνηστικά δώρα από την έκθεση της μονής και αναχωρήσαμε για τις Καρυές.

Στις Καρυές, στην Πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, επισκεφθήκαμε το Καθολικό του Πρωτάτου όπου θαυμάσαμε τις τοιχογραφίες του Ιερού Ναού, οι οποίες κατά την παράδοση του Αγίου Όρους είναι έργο του περίφημου αγιογράφου Μανουήλ Πανσέληνου, του κυριότερου εκπροσώπου της Μακεδονικής Σχολής (14ος αιώνας). Προσκυνήσαμε επίσης την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας «Άξιον Εστί», προστάτιδα εικόνα ολοκλήρου του Αγίου Όρους, η οποία βρίσκεται στο Σύνθρονο του Ιερού Βήματος.

Η εικόνα βρισκόταν ως τον 10ο αιώνα σε ένα κελί κοντά στις Καρυές που σήμερα φέρει την ίδια επωνυμία, «Άξιον Εστί», λόγω του παρακάτω θαύματος: Ενώ ο Γέροντας του κελιού απουσίαζε, ο υποτακτικός του δέχθηκε την επίσκεψη κάποιου άγνωστου μοναχού και μαζί του έψαλε τον Όρθρο. Την ώρα που το καλογέρι έψαλλε «Την Τιμιωτέραν…», ο ξένος μοναχός πρόσθεσε το άγνωστο, τότε, προοίμιο «Άξιον εστίν ως αληθώς…». Ο ξένος, έπειτα από την επιμονή του μοναχού, χάραξε πάνω σε πέτρινη πλάκα τον ύμνο με το δάκτυλό του και έγινε άφαντος. Ο ξένος αυτός ήταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Την εικόνα, μπροστά στην οποία ψάλθηκε για πρώτη φορά ο αγγελικός ύμνος, την μετέφεραν στο Πρωτάτο, στο οποίο καθιερώθηκε να γίνεται πανήγυρη στις 11 Ιουνίου, σε ανάμνηση του θαύματος προς τιμήν της Θεοτόκου.

Από τις Καρυές πήγαμε στο λιμανάκι της Δάφνης, στις έντεκα το πρωί. Στη Δάφνη οι δρόμοι μας χώρισαν. Οι συνοδοί καθηγητές και οι μαθητές της Β' Λυκείου αποχαιρετήσαμε τους μαθητές της Γ' Λυκείου και τους συνοδούς καθηγητές τους και πήραμε το καραβάκι της γραμμής στις δώδεκα και τέταρτο, φθάνοντας με «γεμάτες τις μπαταρίες μας» γύρω στις δύο και μισή το απόγευμα στην Ουρανούπολη Χαλκιδικής και στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στη Λαμία.

Οι μαθητές της Γ' Λυκείου, οι οποίοι θα συνέχιζαν την προσκυνηματική τους εκδρομή, πήραν το καραβάκι για την Ιερά Μονή Αγίου Παύλου, όπου και διανυκτέρευσαν. Το Μοναστήρι βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Χερσονήσου του Άθω και το Καθολικό του τιμάται στην Υπαπαντή του Κυρίου (2 Φεβρουαρίου). Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη Μονή του Αγίου Παύλου φυλάσσονται τα Τίμια Δώρα, τα οποία πρόσφεραν οι Μάγοι εξ Ανατολών στον νεογέννητο Ιησού Χριστό κατά την προσκύνησή τους στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, η προσκυνηματική ομάδα έκανε μία μικρή πορεία. Επισκέφθηκε την περιοχή της Νέας Σκήτης και πιο συγκεκριμένα το κελί του Αγίου Γεωργίου στο οποίο γέροντας είναι ο π. Νικόδημος, παλαιός μαθητής του Σχολείου μας, ο οποίος τους επεφύλαξε θερμή υποδοχή και τους μίλησε για τους παλαιούς πατέρες της αθωνικής ερήμου, αλλά και για τα χρόνια της μαθητείας του στη Σχολή μας.

Τέταρτη ημέρα: Τρίτη, 17 Απριλίου 2018

Την επόμενη ημέρα, οι μαθητές της Γ' Λυκείου και οι συνοδοί εκπαιδευτικοί τους επισκέφθηκαν την Ιερά Μονή Ξενοφώντος, όπου και φιλοξενήθηκαν. Εκεί, εκτός από την Παναγία, τιμάται η μνήμη του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν τα άγια λείψανα που φυλάσσονται στη Μονή και να ξεναγηθούν.

Στη συνέχεια επισκέφθηκαν το ξυλουργείο του Μοναστηριού και συνομίλησαν με τον ιερομόναχο π. Σεραφείμ, παλαιό απόφοιτο του Σχολείου μας, ο οποίος κάλεσε τους ιεροσπουδαστές να ευλαβούνται την Παναγία μας και να τιμούν τους αγίους της Εκκλησίας μας, ενώ θυμήθηκε και δικές του στιγμές από τη φοίτησή του στην παλαιά Εκκλησιαστική Σχολή Λαμίας.

Οι μαθητές με τους συνοδούς εκπαιδευτικούς είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν το απόγευμα και να προσκυνήσουν την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (Ρώσικο) και να θαυμάσουν την αρχιτεκτονική των κτισμάτων της μονής. Είδαν, επίσης, την περίφημη καμπάνα της μονής, η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες στον χριστιανικό κόσμο και χτυπάει μόνο την ημέρα της μνήμης του Αγίου Παντελεήμονος.

Πέμπτη ημέρα: Τετάρτη, 18 Απριλίου 2018

Την επόμενη ημέρα και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, η ομάδα των μαθητών και καθηγητών επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Δοχειαρίου και προσκύνησε το καύχημα της Μονής, τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Γοργοεπηκόου. Είχαν μάλιστα την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και τη Θεία Παράκληση προς τιμήν της Παναγίας. Στη συνέχεια, επέστρεψαν στο μοναστήρι του Οσίου Ξενοφώντος και αφού πήραν την ευλογία του Αγίου Γεωργίου και του Οσίου Ξενοφώντος, καθώς και των πατέρων της μονής, επιβιβάσθηκαν στο καραβάκι για το ταξίδι της επιστροφής στην τροφό Σχολή.

Ελπίζουμε, με την χάρη της Παναγίας, να μπορέσουμε να προσκυνήσουμε ξανά στο Περιβόλι Της. Ευχόμαστε, μεσιτείαις των Αθωνιτών Αγίων και των Αγίων Νεκταρίου, Στυλιανού και Αικατερίνης, προστατών της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης και της Σχολής μας, η Έφορος του Αγίου Όρους Υπεραγία Θεοτόκος να περιφρουρεί και να προστατεύει το Εκκλησιαστικό Σχολείο Λαμίας!

Και του χρόνου!

Δευτέρα, 7 Μαΐου 2018
Οσίου Νείλου του Μυροβλήτου του εν Αγίω Όρει ασκήσαντος

Κωνσταντίνος Μουστάκας
Θεολόγος Καθηγητής

Ηχητικό

Φωτογραφίες