Συμμετοχή των μαθητών Γυμνασίου του Σχολείου μας στη δράση υπολογισμού της ακτίνας της Γης, την Τετάρτη 21/3/2018.
Το πείραμα του Ερατοσθένη για τον Υπολογισμό της Ακτίνας της Γης – 2018
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε και φέτος στο Εκκλησιαστικό Λύκειο-Γυμνάσιο Λαμίας στις 21 Μαρτίου 2018, ημέρα Τετάρτη, το ιστορικό πείραμα του Ερατοσθένη, για τον υπολογισμό της ακτίνας της Γης, από μαθητές και εκπαιδευτικούς του σχολείου μας. Η διεπιστημονική αυτή δράση συνδιοργανώθηκε από τα Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Φ.Ε.) Λακωνίας, Σερρών, Πιερίας, Κω και Θεσπρωτίας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και με την υποστήριξη της Πανελλήνιας Ένωσης Υπεύθυνων Ε.Κ.Φ.Ε. (ΠΑΝΕΚΦΕ). Οι παρατηρήσεις και οι μετρήσεις της μαθητών και των εκπαιδευτικών μας πραγματοποιήθηκαν στην αυλή του σχολείου μας, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Συγκεκριμένα, η ομάδα μας απαρτίστηκε από το σύνολο των μαθητών του Γυμνασίου μας. Υπεύθυνοι καθηγητές ανέλαβαν οι κ.κ. Κέππα Μαγδαληνή (Χημικός), Ζαλαώρας Βασίλειος (Μαθηματικός) και Μιχαλίτσης Ηλίας (Μαθηματικός). Αρχικά στερέωσαν κατακόρυφα μια ράβδο στον προαύλιο χώρο του σχολείου μας, μέτρησαν το ύψος της, το μήκος της σκιάς της και με απλούς μαθηματικούς υπολογισμούς και τη βοήθεια κατάλληλων εφαρμογών των Νέων Τεχνολογιών (Google Earth, SunCalc κ.ά.) υπολόγισαν την περιφέρεια και την ακτίνα της Γης, ακολουθώντας πιστά τους υπολογισμούς που είχε κάνει το 240 π.Χ. ο ίδιος ο Ερατοσθένης.
Πραγματικά η διεξαγωγή του πειράματος προκάλεσε έντονα το ενδιαφέρον των μαθητών. Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται η ευστροφία και το μεγαλειώδες πνεύμα των αρχαίων προγόνων μας, οι οποίοι ασχολήθηκαν επιτυχώς με όλες τις εκφάνσεις της επιστημονικής έρευνας!
Λίγα λόγια για το πείραμα του Ερατοσθένη
Ο Ερατοσθένης (3ος π.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Σε έναν πάπυρο της Βιβλιοθήκης διάβασε ότι το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), στη Συήνη (Ασσουάν) της Αιγύπτου, οι κατακόρυφοι στύλοι δεν έριχναν καθόλου σκιά και ο ήλιος καθρεφτιζόταν ακριβώς στον πυθμένα ενός πηγαδιού. Παρατήρησε όμως ότι στην Αλεξάνδρεια, κατά την ίδια μέρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά. Σκέφτηκε, λοιπόν, πως αν η Γη ήταν επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δυο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε και οι δυο να ρίχνουν σκιά.
Αφού, λοιπόν, δεν γινόταν κάτι τέτοιο, τι θα μπορούσε να συμβαίνει; Την απάντηση έδωσε ο Ερατοσθένης υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της Γης δεν είναι επίπεδη, όπως νόμιζαν τότε, αλλά σφαιρική. Ο υπολογισμός της ακτίνας της Γης μπορεί να γίνει, αν είναι γνωστές η απόσταση της Συήνης από την Αλεξάνδρεια –την οποία απόσταση, σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Ερατοσθένης για να τη μετρήσει προσέλαβε βηματιστές– και η διαφορά των γεωγραφικών πλατών των δύο πόλεων, η οποία –από το μήκος της σκιάς ενός οβελίσκου– υπολογίστηκε ίση με περίπου 7 μοίρες. Η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε ίση με 40.000 χλμ., μια απάντηση που ο Ερατοσθένης έδωσε χρησιμοποιώντας ως μόνα εργαλεία ράβδους, μάτια, πόδια, μυαλό, με απλότητα σκέψης και επινοητικότητα. Το λάθος στον υπολογισμό του ήταν μόνο 2%! Πρόκειται, λοιπόν, για ένα εξαιρετικό επίτευγμα, εάν, μάλιστα, λάβουμε υπ' όψη μας ότι έγινε κατορθωτό πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια!Επομένως, ο Ερατοσθένης ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μέτρησε τις διαστάσεις του πλανήτη Γη, γι' αυτό και θεωρείται δημιουργός της μαθηματικής γεωγραφίας. (Πηγή: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών .)
Βεβαιώσεις
Φωτογραφίες
